Το Εθνικό Θέατρο παρουσιάζει στις 29 και 30 Ιουλίου την τραγωδία του Σοφοκλή “Αίας”. Την σκηνοθεσία υπογράφει ο Αργύρη Ξάφης, που κατεβαίνει για πρώτη φορά ως σκηνοθέτης στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου.
Ο Αίας στέκει αμετακίνητος απέναντι σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία
Ο Σοφοκλής τοποθετεί στο κέντρο της τραγωδίας του έναν ήρωα που αδυνατεί να συμβαδίσει με το περιβάλλον και την εποχή του. Ενώ ο κόσμος αλλάζει ραγδαία, ενώ όρκοι καταπατούνται και το ατομικό συμφέρον διαμορφώνει τις σχέσεις, ενώ μια νέα πιο «δημοκρατική» κοινωνία των πολιτών αναδύεται, ο Αίας στέκει αμετακίνητος. Όταν με δόλο του στερούν τα όπλα του Αχιλλέα, την πιο μεγάλη αναγνώριση της πολεμικής του αρετής, τον κυριεύει η επιθυμία να εκδικηθεί όσους τον αδίκησαν. Η θεά Αθηνά του θολώνει το μυαλό και στρέφει τη μανία του στα κοπάδια και τους επιστάτες τους. Όταν συνέρχεται και συνειδητοποιεί την πλάνη του, το να συνεχίσει να ζει με αυτή την ντροπή μοιάζει αδύνατο, η ταυτότητά του έχει χαθεί. Ο χρόνος του έχει τελειώσει. Ο Αίας πεθαίνει και μαζί του τελειώνει μια εποχή. Η νέα εποχή που αρχίζει μοιάζει πιο πολύ με έναν βαθύ άχρονο χειμώνα πένθους και γύρω από τον αυτόχειρα ένα νέο αμετακίνητο πλέγμα ανθρώπων εγκλωβίζεται και αποκαλύπτεται.
Ένας νέος κόσμος αναδύεται κι ένας παλιός κατακρημνίζεται
Mια παράσταση που αναδεικνύει τη μετωπική σύγκρουση δύο αντίθετων κόσμων. Ο Σοφοκλής καταγράφει στον «Αίαντα» μια οριακή στιγμή στην ανθρώπινη ιστορία. Τη στιγμή κατά την οποία ένας νέος κόσμος αναδύεται κι ένας παλιός κατακρημνίζεται, συμπαρασύροντας με θόρυβο τους παλιούς ήρωες και τα ιδανικά τους στην άβυσσο: «Αυτός ο πολύπλοκος ήρωας αντιπροσωπεύει έναν παλιό κόσμο που δεν μπόρεσε να μετασχηματιστεί και άρα δεν κατάφερε να επιβιώσει. Ο κόσμος του Αίαντα είναι ένα ρέον σύμπαν, μοντέλο ίσως του Ηρακλείτου, χωρίς την ανακούφιση όμως του φιλόσοφου περί συνέχειας των πραγμάτων. Σε αυτόν τον κόσμο ένα πράγμα είναι βέβαιο, η αβεβαιότητα. Καμία εξαίρεση από αυτόν τον νόμο. Ο Αίας βλέπει τον κόσμο όπως ακριβώς είναι και αποφασίζοντας να πάει αντίθετα στη ροή του, γίνεται ο εαυτός του» σημειώνει ο σκηνοθέτης.
Το αριστούργημα του Σοφοκλή στα χέρια του Αργύρη Ξάφη
Αναγνωρίζοντας στον πυρήνα του αριστουργήματος του Σοφοκλή έναν βαθύ στοχασμό πάνω στην έννοια του χρόνου, τα αναποδογυρίσματα και τις αντιστροφές του, ο Ξάφης πειραματίζεται δραματουργικά και σκηνικά με τις ποιότητές του. Χωρίς εισόδους και εξόδους, με όλους τους ηθοποιούς επί σκηνής σε ένα παγωμένο σκηνικό τοπίο στη μέση του κατακαλόκαιρου, η σκηνοθεσία εμπνέεται από την ίδια την ψυχική κατάσταση του κεντρικού ήρωα για να μιλήσει για ένα τέλος εποχής αλλά και για την ίδια την αλλοπρόσαλλη και αδυσώπητη φύση του χρόνου.
Πλησιάζουμε, άραγε, κι εμείς σε μια εποχή της ανθρωπότητας που δε θα μας χωρά;
Συντελεστές
Σκηνοθεσία: Αργύρης Ξάφης
Μετάφραση: Νίκος Α. Παναγιωτόπουλος
Δραματουργική επεξεργασία: Ασπασία-Μαρία Αλεξίου, Αργύρης Ξάφης
Σκηνικά: Μαρία Πανουργιά
Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη
Μουσική: Κορνήλιος Σελαμσής
Χορογραφία: Χαρά Κότσαλη
Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου
Βοηθός σκηνοθέτη: Μαρία Σαββίδου
Φωνητική προετοιμασία: Απόστολος Κίτσος
Δραματολόγος παράστασης: Ασπασία-Μαρία Αλεξίου
Α’ βοηθός σκηνοθέτη: Μάγια Κυριαζή
Β΄ βοηθός σκηνοθέτη: Βασιλική Αθανασοπούλου
Βοηθός σκηνογράφου: Σοφία Θεοδωράκη
Β΄ Βοηθός σκηνογράφου: Μαρία Σταθοπούλου
Βοηθός ενδυματολόγου: Ιφιγένεια Νταουντάκη
Φωτογράφος παράστασης: Κάρολ Γιάρεκ
Παίζουν
Δημήτρης Ήμελλος: Οδυσσέας
Δέσποινα Κούρτη: Αθηνά
Γιάννης Νταλιάνης: Μενέλαος
Εύη Σαουλίδου: Τέκμησσα
Στάθης Σταμουλακάτος: Αίας
Χρίστος Στυλιανού: Τεύκρος
Νίκος Χατζόπουλος: Αγαμέμνων
Χορός
Ασημίνα Αναστασοπούλου, Δημήτρης Γεωργιάδης, Αφροδίτη Κατσαρού, Ερατώ Καραθανάση, Φάνης Κοσμάς , Λάμπρος Κωνσταντέας , Ευσταθία Λαγιόκαπα, Αλκιβιάδης Μαγγόνας, Ειρήνη Μπούνταλη, Φώτης Στρατηγός.